Ons interne beveiligingssysteem: wat is jouw dominante respons?

Ieder mens heeft een intern beveiligingssysteem. Een eeuwenoud systeem dat onze omgeving scant. Het beveiligingssysteem is te voelen in ons zenuwstelsel.

In het begin van de mensheid kenden we alleen het een Dorsale staat, het “totale bevries systeem”. Wanneer er een mammoet langs liep, bleven we verdoofd, uitgecheckt of “voor dood” op de grond liggen. Wat kon je doen met een speer tegen zo’n enorm groot dier? Vechten of wegrennen was geen optie, want met één stap van de mammoet waren we al ingehaald.

Doordat we ons als mensen ontwikkelen, kwam vele jaren later kwam het “fight, flight, freeze, fawn-systeem”. Was er een onveilige situatie gedetecteerd, dan hadden we nu niet alleen het dorsale systeem als respons; we konden gaan “kiezen” voor een sympathische uitweg. Al is dit vaak geheel onbewust.

Afhankelijk van de situatie en wat je aangeleerd of als voorbeeld hebt gezien in het verleden, zal er een reactie komen op de situatie.

Vaak heb je één dominante respons, die jou het beste ligt, of waar je ‘succes’ mee had in het verleden. Maar je kunt ook verschillende response hebben.

Stel, je loopt in een steegje en er komen drie figuren dreigend op je aflopen. Wat zou jij doen?

Vlucht je? Vecht je? Bevries je en hoop je dat de situatie snel voorbij gaat, terwijl je ondertussen paraat staat om eventueel te vechten of te vluchten? Of ga je ze amicaal tegemoet en maak je een praatje waarbij je hen complimenteert met hun zwarte jassen en hoodies en de prachtig lemmet van het vlindermes!

Het zijn de vier response van ons sympathische systeem. We zijn niet meer in verbinding en reageren vanuit het ego.

Beeld je eens in. Je loopt op een weg… er is niets aan de hand, de vogeltjes fluiten, het zonnetje schijnt, alles is rustig. Opeens ruik je rook, een brandlucht. Er gebeurt op dat moment iets in ons zenuwstelsel (stap 1) waar we ons niet bewust van zijn. Nooit.

Dit is een neuroceptische reactie in ons brein, aangestuurd vanuit de Nervus Vagus en onze ruggengraat. Dit systeem zegt: “ONVEILIG”. Er komt direct een kettingreactie op gang (stap 2): je wordt gerekruteerd voor de overleef modus. Er komt direct een respons, afhankelijk van jou als persoon en de situatie schiet je dan in een sympathische “flight-fight-freeze-fawn-respons” of in het parasympathische dorsale “Schildpad-respons”.

Ga je door in die respons, in die overleef strategie? Of onderzoek je (bijvoorbeeld met de Kenners van Gewoon de tijd):

Is er echt onveiligheid, is er echt gevaar? Zo’n neuroceptische reactie is natuurlijk heel erg belangrijk en handig, als er een beer tegenover je staat of wanneer een bankovervaller zijn geweer op je richt… maar als jouw collega iets zegt dat jou raakt… is er dan daadwerkelijk écht gevaar?

Als je partner boos op je is, of als je iets “fout” zou hebben gedaan… Zijn we dan écht in gevaar? Is het echt onveilig?

Je kunt onderzoeken of de respons passend is bij de situatie. Is vechten hier op z’n plaats? Moet je echt vluchten? Is het beter om iemand te pleasen? Is het écht handig dat we dan als een schildpad terugtrekken en uitchecken?

Zou er een andere reactie zijn die constructiever of passender zou zijn?

Wanneer het onveilig aanvoelt, is er veiligheid nodig. Je kunt (leren om) jezelf te ondersteunen, zodat je nu bewust kunt kiezen voor een respons die past.

Hoe kom je terug bij die plek waar je je veilig voelt, in verbinding met onszelf en elkaar. Waar je heldere grenzen aan kunt geven, voelt wat je blij maakt, waar je zin in hebt, wat goed voor je is en voor jouw omgeving. Hier zijn we óók wel verdrietig, boos of bang, maar voelen we tegelijkertijd dat we veilig zijn. Je voelt dat wat je ervaart er helemaal mag zijn , dat je goed voor jezelf mag zorgen, zodat je je daarna weer beter voelt. Tijd voor Selfcare! Luister hier naar onze podcast over Selfcare.

Herken je de woorden over ons bijzondere beveiligingssysteem? Vind je het fijn als we even met je meekijken? Neem dan contact op.